Bjarni Benediktsson, fjármála- og efnahagsráðherra, segir að það sé ósmekklegt að kalla fjárfestingaleið Seðlabanka Íslands opinbera peningaþvættisleið, eins og undirritaður hefur gert. Ráðherrann segir, í samtali við mbl.is, að það sé „ósmekklegt að segja að þetta hafi verið opinber peningaþvættisleið, eins og sérstaklega hafi verið hvatt til þess, en ég tek öllum ábendingum af alvöru ef að ekki hefur verið nægilega gætt að aðhaldi eða eftirliti, meðal annars um uppruna fjár.“
Fullt tilefni er til að útskýra ummælin betur í þessu ljósi, á sem einfaldastan hátt.
Þetta er aðeins brot úr umfjöllun Kjarnans. Hér má lesa umfjöllunina í heild sinni:
Atriði 1: Leið inn í landið með virðisaukningu
Fjárfestingaleiðin opnaði leið inn fyrir höftin fyrir þá sem áttu fjármuni utan þeirra. Í henni fólst að leiða saman óþolinmóða eigendur íslenskra krónueigna sem voru fastar innan hafta og þá sem áttu erlendan gjaldeyri sem langaði að skipta honum í íslenskar krónur. Hugmyndin var, í einföldu máli, að hinir óþolinmóðu myndu gefa eftir hluta af virði eigna sinna, en hinir fá fleiri krónur en almennt gengi sagði til um, með milligöngu Seðlabankans. Þetta átti að vera „win win og win.“ Og varð það sannarlega fyrir hluta þeirra sem nýttu sé leiðina.
Samtals komu um 1.100 milljónir evra til landsins á grundvelli útboða fjárfestingarleiðar eða 206 milljarðar króna. Meginþorri þeirra sem nýttu sér hana, 794 af 1.074 aðilum, voru Íslendingar, samkvæmt skriflegu svari til Alþingis frá sumrinu 2017. Alls fékk allur þessi hópur 31 milljarða króna virðisaukningu fyrir það að nýta sér leiðina. Af þeim fóru um ellefu milljarðar króna af virðisaukningunni til Íslendinga en um 20 milljarðar króna til erlendra aðila.
Íslendingarnir höfðu margir hverjir ferjað peninga út úr landinu fyrir hrun og komið þeim í var á aflandseyjum, þegar gengi krónunnar var ennþá sterkt. Krónan hrundi hins vegar eftir hrun og því gátu Íslendingarnir líka leyst út feikilega mikinn gengishagnað. Það er varla ósmekklegt að halda þessu fram, í ljósi þess að skýrsla sem Bjarni Benediktsson lét vinna og var birt í janúar 2017, sem skoðaði umfang aflandseigna Íslendinga og áætlaði hversu miklu eigendur slíkra eigna hefðu stungið undan skatti, komst að þeirri niðurstöðu að uppsafnað umfang eigna Íslendinga á aflandssvæðum frá árinu 1990 til 2015 nam einhvers staðar á bilinu 350 til 810 milljörðum króna, og tekjutap hins opinbera á árunum 2006 til 2014 vegna þessa nam líklega um 56 milljörðum króna.
Í hópi þeirra sem fjölmiðlar hafa opinberað að hafi nýtt sér fjárfestingarleiðina eru einstaklingar sem hafa verið til rannsóknar fyrir meint skattalagabrot, hafa verið ákærðir og dæmdir fyrir efnahagsglæpi og hafa verið gerðir upp af kröfuhöfum sínum án þess að mikið fengist upp í skuldir. Í mörgum tilfellum var um sömu aðila að ræða sem báru mikla ábyrgð á því að sigla íslensku efnahagslífi í strand árið 2008.
Þetta er aðeins brot úr umfjöllun Kjarnans. Hér má lesa umfjöllunina í heild sinni:
