Í dag sagði Hafnarnes VER hf. í Þorlákshöfn upp rúmlega 20 manns í fiskvinnslu fyrirtækisins. Uppsagnirnar taka gildi 1. desember. Í tilkynningu frá Ólafi Hannessyni, framkvæmdastjóra fyrirtækisins, er ákvörðunin sögð þungbær, þar sem fyrirtækið sé einn af stærstu vinnuveitendum í Þorlákshöfn. Hann segir að uppsagnirnar megi rekja beint til skeytingarleysis sjávarútvegsráðherra og óvísindalegrar ráðgjafar Hafrannsóknastofnunar.
„[E]r þetta reiðarslag fyrir okkur sem berum hag starfsfólks okkar sem og bæjarins fyrir brjósti. Bæjaryfirvöld hafa verið upplýst um gang mála enda hafa þau staðið þétt við bakið á okkur í þeirri baráttu sem við höfum átt gagnvart stjórnvöldum,“ segir Ólafur.
Hann segir að aðdragandi ákvörðunarinnar hafi verið nokkur, en að fyrirtækið hafi róið öllum árum að því að koma í veg fyrir að þurfa að grípa til þessara aðgerða. Ólafur sendir Kristjáni Þór Júlíussyni sjávarútvegsráðherra og Hafró tóninn:
„Nýjar reglur um veiði á sæbjúgum hafa valdið þessu ástandi. Síðastliðið ár höfum við reynt eftir fremsta megni að glíma við sjávarútvegsráðuneytið og Hafrannsóknarstofnun Íslands, en við ofurefli hefur verið að etja. Uppsagnir dagsins í dag má rekja beint til vafasamrar og óvísindalegrar ráðgjafar Hafró við fiskveiðiráðgjöf á sæbjúgum og skeytingarleysis sjávarútvegsráðuneytisins gagnvart hagsmunum vinnandi fólks á landsbyggðinni og hag smærri bæjarfélaga. Ítrekað var bent á að þetta yrði óhjákæmileg afleiðing ákvörðunartöku þeirra en þessir aðilar hafa kosið að skella skollaeyrum við þeim aðvörunum.“
Ólafur rifjar upp að fyrr á árinu hafi Hafró gefið út nýja fiskveiðiráðgjöf, þar sem lagður var til tæplega 60 prósent samdráttur á sæbjúgnaveiðum frá fyrra fiskveiðiári. „Ljóst er að engin framleiðslustarfsemi getur staðið slíkan hráefnissamdrátt af sér án afleiðinga. Þvert á gagnstæð sjónarmið hefur Kristján Þór Júlíusson kosið að trúa ráðgjöf Hafró eins og nýju neti – eitthvað sem allir góðir skipstjórar gjalda varhug við, jafnvel þeir sem komnir eru á bakvið skrifborð.“
„Sjávarútvegsráðherra hefur kosið að fela sig á bakvið ráðleggingar Hafró og þorir ekki að standa með þeim fyrirtækjum og því starfsfólki sem reiðir sig á veiðar sæbjúgna í stað þess að stíga í lappirnar gagnvart Hafró sem hefur viðurkennt að lítil þekking sé á tegundinni þar innanborðs og þörf sé á frekari rannsóknum, þekkingarleysið hefur þó ekki stuðlað að auðmýkt í vinnubrögðum þeirra sem hafa bein áhrif til hins verra á lífsviðurværi fjölda fólks á landinu,“ bætir hann við.
Ekkert samhengi í ráðgjöf Hafró
Ólafur segir að Hafró hafi neð nýjum ráðleggingum sínum kosið að umbylta veiðifyrirkomulagi sæbjúgna. „Teiknuð hafa verið upp ný veiðisvæði fyrir austan og vestan land, en umrædd svæði virðast þó lítið eiga sameiginlegt við vísindalegar athuganir, veiðisögu eða upplýsingar frá þeim sem best þekkja til. Svo virðist sem tilviljun ein um hvar reglustrikan stóð á borðinu hafi ráðið meiru um skiptingu veiðihólfa heldur en önnur sjónarmið. Stærð hólfa er margfalt stærri en eðlilegt mætti þykja og í engum takti við þær veiðar sem stundaðar eru.“
„Sem dæmi má nefna að stofnunin dró upp nýtt risavaxið veiðihólf á sunnanverðum Vestfjörðum og telur eðlilegt að ekki sé veitt þar meira en 50 tonn, um er að ræða svæði þar sem engin veiðireynsla lá fyrir þegar ráðgjöfin var gerð. Skammt frá á norðanverðum Vestfjörðum hefur verið síðustu ár hólf sem er að líkindum meira en hundrað sinnum minna þar sem tvöfalt meiri veiði, rúmlega 100 tonn, hefur verið leyfð,“ bætir hann við.
„Það er því ljóst að ekkert samhengi er á milli stærða hólfa eða reynslu þegar kemur að ráðgjöf Hafró. Þeir draga einfaldlega tölur úr hatti og eru með ágiskanir um hvaða magn eigi að veiða í hverju hólfi fyrir sig án þess að hugsa um mögulegan lærdóm sem má draga af veiði í hólfunum til framtíðar.“
Ólafur segir sæbjúgnaveiði hafa verið stundaða í rúmlega áratug. „[T]egund sem áður lá ónýtt á sjávarbotni hefur í krafti nýsköpunar, rannsókna og fjárfestinga skapað skilyrði heilsársstarfa fyrir tugi einstaklinga og aukinni þjónustu í smærri sveitarfélögum, þar á meðal störfum við umsýslu, flutninga og önnur afleidd störf. Í mörg ár hafa þeir sem vinna við sæbjúgnaveiðar gert lítið annað en að vinna upp í kostnað og borgað með sér í veiðum og vinnslu, og á sama tíma lagt mikið á sig við að byggja upp markaði og viðskiptatengsl sem ekki hefur verið sjálfgefin vegferð enda margir gefist upp þegar gefið hefur á bátinn á þeirri grýttu leið.
„Nýjustu kveðjur til þessa fólks og starfsmanna þeirra frá sjávarútvegsráðherra Sjálfstæðisflokksins og þeirra aðila sem hann situr í skjóli, ríkisstjórnar og þingmanna – hóps sem talar hátt á tyllidögum um nauðsyn sterkra byggða á landsbyggðinni og öruggrar atvinnu – eru þær að kippa eigi undan þeim lífsviðurværinu,“ bætir hann við.
Þungbær ákvörðun
Ólafur segir ákvörðunina um að segja upp rúmlega 20 manns vera fyrirtækinu mjög þungbæra. „[V]onumst við til að geta fundið leiðir til að snúa þessu við og halda áfram því góða starfi sem hefur verið unnið í sæbjúgnaiðnaðnum. Það er ekki sjálfgefið að tegund eins og sæbjúgu séu unnin hér við land og markaðir ekki öruggir, það er því þyngra en tárum taki að það skuli vera íslensk stjórnvöld með sjávarútvegsráðherra í fararbroddi sem koma mesta högginu á okkur. Afla- og markaðsbrest getur maður skilið en óhæfa stjórnsýslu er erfitt að átta sig á.“
„Haldi menn áfram á þessari braut þá munu stjórnvöld stuðla að verstöðvabyggð í landinu í stað blómlegra og fjölskylduvænna bæjarfélaga víðsvegar um landið,“ segir hann að lokum.
