Guðmundur Steingrímsson, fyrrverandi þingmaður, segist hafa í vikunni náð sér í nokkra bárujárnsafganga hjá manni í Hafnarfirði. Bárujárnið ætlar hann að nota sem þak á forláta hjólaskýli.
„Þessi viðskipti fóru þannig fram að fésbókarsíða fólks sem býr yfir afgangsbyggingarefnum var skoðuð, og þar reyndist sem sagt þessi maður búa yfir afgöngum af svörtu bárujárni, sem hann vildi losna við, og ég þurfti. Frábær hringrás og góð nýting á efnum og allir glaðir,“ segir Guðmundur í pistli sínum í Fréttablaðinu í dag.
Íslenska ríkið umfangsmikill aðili
Guðmundur bendir réttilega á að almennt séð sé það mjög gott að sá kimi hagkerfisins sem höndlar með afgangsefni og endurnýtingu á úrgangi, sé vaxandi, og haugar af dóti séu sóttir og notaðir.
„Á þessum hugsunarhætti geta þó verið furðulegar hliðar. Til dæmis er grunsamlegt ef mikil verðmæti fást gefins á svona síðum eða verið er að selja til dæmis gullúr eða Apple tölvur á mjög lágu verði. Slíkt gæti jú verið þýfi, eða á einhvern hátt illa fengið fé, eða gæti bent til þess að viðkomandi væri að gefa eitthvað sem hann í raun ætti ekki, eða kynni ekki að meta.“
Guðmundur segist í gegnum tíðina hafa skoðað ýmsa miðla í leit að ókeypis verðmætum eða notuðu dóti á góðu veðri. Kveðst hann hafa rekið augun í það að íslenska ríkið er mjög umfangsmikill aðili í þessum geira.
„Íslenska ríkið hefur ítrekað auglýst mjög ríkuleg verðmæti á þessum síðum — og þá meina ég mjög, mjög mikil verðmæti — og þessar auglýsingar eða færslur hafa iðulega vakið undrun mína,“ segir Guðmundur og nefnir nokkur dæmi.
Heil auðlind í notað og nýtt
„Fyrir mörgum áratugum, í notað og nýtt dálki í einhverjum af gömlu dagblöðunum sá ég til dæmis að íslenska ríkið auglýsti heila sjávarauðlind. Auglýsingin var einhvern veginn svona: Er með sjávarauðlind — þorsk, ýsu, loðnu, humar, og margt fleira af fínu sjávarfangi í sjó umhverfis Ísland. Fæst ókeypis ef sótt.
Nokkru síðar auglýsti íslenska ríkið aftur, svona rétt þegar internetið var að byrja, að mig minnir. Þá var ríkið að gefa frá sér orkuauðlind. Auglýsingin, gott ef hún var ekki á bland.is, hljómaði einhvern veginn svona: Erum með fossa, hveri, ár og þess háttar sem hæglega má nýta til að framleiða orku. Fæst ókeypis ef sótt.“
Guðmundur segir að ekki hafi verið að spyrja að að viðbrögðunum.
„Nokkrir stórir aðilar, erlendir, sáu sér fljótt leik á borði, og nú hefur tekist að koma upp undir 80% af orkunni í þeirra hendur fyrir slikk. Markmiðinu náð. Það var ómögulegt að láta þetta liggja svona ónotað. En furðulegt samt. Það hefði vafalítið verið hægt að fá fyrir þetta gott verð. En þetta hélt áfram. Bankar fást fyrir gjafverð. Ríkið vill losna við þá. Ísland allt, náttúruperlur og allt meðfylgjandi fæst ókeypis fyrir túrista. Bara að koma á staðinn.“
Ótrúlegt gjafmildi
Guðmundur segir í pistli sínum að íslenska ríkið hljóti að vera einhver gjafmildasti aðili sem um getur í sögu mannkyns.
„Það sem er áhugavert við þessar auglýsingar og færslur íslenska ríkisins um ókeypis verðmæti, er að í þráðum og samtölum um þessi viðskipti ber iðulega á því að einhverjir geri kröfu um að þeir sem fái verðmætin borgi fyrir þau. Mörgum sárnar óréttlætið í þessu, sem kallað er. Mörgum finnst skrýtið að sumir geti fengið svona verðmæti og skapað sér mikinn auð úr þeim. En þessar vangaveltur hafa jafnan verið útkljáðar með þeim hætti að sá sem fengið hefur verðmætin fyrir slikk eða ekki neitt segir einfaldlega að hann geti ekki borgað. Þar með er það mál útrætt. Þeir sem fengu sjávarauðlindina geta ekki borgað, segja þeir. Þeir sem fengu orkuauðlindina geta alls ekki borgað meira. Allir segjast fara á hausinn ef þeir þurfa að borga. Og ríkið gerir ekki athugasemdir við þau svör. Þetta er allt í góðu.“
Guðmundur bendir á að íslenska ríkið, þrátt fyrir gagnrýni, láti ekki af þessari gjafsemi.
„Nú síðast hefur örlætið birst í því að íslenskir firðir hafa verið auglýstir til notkunar. Auglýsingin hefur hljómað svona: Höfum fyrirliggjandi nokkra víða firði með lífríki og þess háttar, til dæmis á Vestfjörðum, þar sem er hægt að rækta fiska í sjókvíum. Fæst ókeypis.“
Hann segir að lokum að nú sé svo komið að fólki er farið að reka í rogastans yfir þessu furðulega hátterni ríkisvaldsins.
„Hvað er hér á seyði? Hvaða hugsanvilla er hér á ferðinni? Nú síðast hefur sjálf Ríkisendurskoðun barið í borðið og gefið út skýrslu sem er einn samfelldur áfellisdómur yfir þessu háttalagi. Sjókvíaeldi hefur vaxið stjórnlaust. Fáir stórir aðilar hafa fengið að vaða í firðina án allrar regluumgjarðar og án þess að þurfa að borga fyrir leyfi. Þetta er rugl. Meira að segja maðurinn í Hafnarfirði hafði vit á því að rukka smá fyrir þá bárujárnsbúta sem voru heillegastir. Ég svaraði auðvitað: „En þá fer ég á hausinn.“ Djók.“
