Í vorhefti Þjóðmála, sem kom út í gær, birtist löng grein eftir Sigurð Má Jónsson, sem er titlaður blaðamaður en var síðast í föstu starfi sem upplýsingafulltrúi ríkisstjórnar, um Kjarnann. Hún ber fyrirsögnina: „Kjarninn – Að kaupa sig til áhrifa“.
Þetta skrifar Þórður Snær Júlíusson á Kjarnanum. Þórður heldur áfram:
Greinin er líkast til einsdæmi. Á mínum tíma í blaðamennsku man ég ekki eftir að nokkur hafi tekið sig til og skrifað jafn umfangsmikið níð og jafn rætin róg um fjölmiðil. Ég man ekki eftir því að nokkur hafi meðvitað sett fram jafn mikið magn af rangfærslum um miðilinn Kjarnann og nafngreinda einstaklinga sem að honum hafa komið með einum eða öðrum hætti á starfstíma hans. Og ég man ekki eftir að nokkur miðill sem tekur sig alvarlega eða hefur snefil af sjálfsvirðingu birti slíkt, líkt og Þjóðmál gerðu gagnrýnislaust.
En við lifum á óvenjulegum tímum. Hér að neðan ætla ég að rekja helstu rangfærslur greinar Sigurðar Más, setja fram staðreyndir sem hrekja lygar hans og bera hönd fyrir höfuð nafngreinds fólks sem hann telur eðlilegt að gera upp skoðanir og hvatir.
Rangfærslur um stofnun og fjárfestingu í Kjarnanum
Sigurður Már segir í grein sinni að Kjarninn hafi verið stofnaður af nokkrum vinstrisinnuðum einstaklingum úr fjölmiðlum, stjórnmálum og viðskiptalífi „sem gæti veitt yfirvofandi hægristjórn mótstöðu“.
Þetta er rangt og auðvelt er að sýna fram á það. Kjarninn var stofnaður af sex manns, fjórum blaðamönnum, einum fyrrverandi starfsmanni fjarskiptafyrirtækis og einum markaðsmanni. Enginn í þessum hópi hefur nokkru sinni starfað í stjórnmálaflokki. Enginn var fjárfestir eða gæti fallið undir skilgreininguna að vera „úr viðskiptalífinu“. Allt það fé sem lagt var til við stofnunina, heilar fimm milljónir króna, kom af sparnaði þeirra sem stofnuðu miðilinn. Fullyrðing Sigurðar Más, sem Þjóðmál birtir sem staðreynd, er því lygi.
Sigurður Már gerir það næst að atriði að í upphafi hafi Kjarninn átt að vera í eigu þeirra sem stofnuðu hann og án fjárfesta. Í kjölfarið gerir hann það tortryggilegt að hlutafé hafi verið aukið á öðru starfsári miðilsins og selt fjárfestum.
Þetta er eitt af því fáa sem sett er fram í grein Sigurðar Más sem er að hluta til rétt. Upphaflega var Kjarninn stofnaður sem stafrænt tímarit sem átti að reka á auglýsingatekjum. Það viðskiptamódel gekk ekki upp og við stofnendur miðilsins unnum launalítið eða -laust allan þann tíma til að halda honum við. Þegar ljóst var að ekki yrði mögulegt að sækja tekjur til að standa undir rekstrinum og hugmyndinni eins og hún var þá var tvennt í stöðunni: að hætta eða að skipta um kúrs. Við ákváðum að taka það sem hafði virkað, og þann meðbyr sem við höfðum fundið gagnvart miðlinum, og skipta um kúrs.
Í því fólst aðallega tvennt: að breyta um birtingarform fyrir efnið okkar og birta það á vefsíðu. Samhliða breyttist tíðnin úr því að vera vikuleg í að vera dagleg. Hitt var það að við sóttum okkur fjármagn til að byggja upp fyrirtækið þangað til að það væri með tekjustofna til að standa undir sér.
Þá vinnu leiddi maður sem heitir Hjálmar Gíslason, einn farsælasti sprotafrömuður landsins. Nær allir sem að Kjarnanum hafa komið sem hluthafar hafa gert það í gegnum Hjálmar, sem enn þann dag í dag er stjórnarformaður miðilsins. Einn þeirra er Vilhjálmur Þorsteinsson, umsvifamikill sprotafjárfestir sem hefur starfað fyrir Samfylkinguna sem gjaldkeri. Samhliða því að þessir aðilar komu inn í hluthafahópinn settist Guðrún Inga Ingólfsdóttir í stjórn Kjarnans sem óháður stjórnarmaður. Þar situr hún enn þann dag í dag og hefur reynst okkur feikilega öflugur liðsmaður. Hún er fyrrverandi varaþingmaður Sjálfstæðisflokksins.
Annar sem fjárfesti í Kjarnanum var Ágúst Ólafur Ágústsson. Hann hafði setið á þingi fyrir Samfylkinguna en starfaði á þeim tíma sem ráðgjafi hjá einkafyrirtæki og hafði, að eigin sögn, lokið stjórnmálaþátttöku. Þegar hann hóf hana að nýju, í aðdraganda kosninga 2017 þá sagði hann sig samstundis úr stjórn miðilsins og hlutur hans keyptur, enda fer virk stjórnmálaþátta kjörins fulltrúa ekki saman við það að eiga hlut í fjölmiðli. Um það voru allir hlutaðeigandi sammála.
Nú liggur ekki fyrir hvort að Sigurður Már hafi nokkru sinni byggt upp fyrirtæki, eða fórnað sér í slíkt með því að þiggja lítil eða engin laun árum saman. En það höfum við sem stöndum að Kjarnanum gert. Slíkar áskoranir kallar enginn viti borinn maður yfir sig til að ganga einhverra óljósra pólitískra erinda. Og það er rangt hjá Sigurði Má að slíkt hafi verið, og sé, hvatinn að Kjarnanum.
Rangfærslur rekstur og vinnulag
Í grein Sigurðar Más er farið yfir rekstrartölur Kjarnans á árunum 2014 og út árið 2017. Þar greinir hann réttilega frá því að samanlagt tap á þessum fjórum árum hafi verið 47 milljónir króna.
Í greininni segir: „Tap hefur verið á rekstrinum öll heilu rekstrarárin, þannig að við blasir að aðstandendur miðilsins kjósa að leggja fram töluvert fé til að sú vinstri rödd sem fjölmiðillinn stendur fyrir heyrist. Það kemur þó ekki í veg fyrir að Þórður Snær, ritstjóri Kjarnans, geri gjarnan taprekstur Árvakurs, útgáfufélags Morgunblaðsins, að umtalsefni.“
Pistilinn má lesa í heild sinni á Kjarnanum.
