„Fjölmiðlanefnd komst á dögunum að þeirri niðurstöðu að Sýn hf. hefði brotið gegn lögum um fjölmiðla með birtingu viðkvæmra persónugreinanlegra upplýsinga um einstakling í frétt á Vísi. Málið var tekið til efnislegrar meðferðar á grundvelli kvörtunar frá einstaklingi, sem taldi efni fréttar Vísis brjóta gegn rétti sínum til friðhelgi einkalífs.“
Þetta er meðal þess sem segir í nýjum fjölmiðlapistli Andrésar Magnússonar á vef Viðskiptablaðsins, Vb.is.
Hann segir að um furðulegt mál sé að ræða. „Fréttin snerist um umræður í hóp á Facebook, þar sem maðurinn var nafngreindur og sagður flagari mikill.“ Var auk þess birt mynd af honum í hópnum og nánari deili sögð á honum. „Frétt Vísis nafngreindi manninn ekki, enda snerist hún ekki um málefni hans heldur fremur hina heiftarlegu orðræðu á Facebook. Þó var hermt að hann væri rauðhærður verkfræðingur og músíkalskur í ofanálag! – Fjölmiðlarýnir verður að játa að hann er engu nær, en þetta dugði fjölmiðlanefnd,“ bætir Andrés við.
Hann segir að fjölmiðlanefnd hafi skrifað ógnarlangt álit og telur það vísbendingu um að málið hafi vafist fyrir nefndinni. „Væri það slétt og fellt hefði nefndinni vitaskuld dugað 2-3 málsgreinar, en það var nú öðru nær. En eftir allan vaðalinn er svo sagt að vísu séu engin viðurlög við þessu meinta broti og þar við situr.“
„Fjölmiðlanefnd er þarna sem endranær á fullkomnum villigötum. Þarna er umfjöllun um umfjöllun og vísað til orða annarra, orð sem ekki fela í sér neinn áfellisdóm yfir manninum og einstaklega ólíklegt að aðrir en þeir sem hafa svæpað hann á Tinder geti þekkt hann af,“ bætir Andrés við.
Hann bendir á að í frétt Vísis sé sérstaklega vísað til greinar Maríu Rúnar Bjarnadóttur, doktorsnema við Sussexháskóla, sem birtist í Úlfljóti, tímariti laganema, þar sem hún fullyrti eindregið að ummæli á samfélagsmiðlum teldust opinber birting. „Samt er Sýn fordæmd fyrir að geta áður birtra ummæla. Og í því samhengi er rétt að líta til dómafordæma um að blaðamenn verði ekki gerðir ábyrgir fyrir annarra orðum, sem þeir hafa eftir. Skrýtnast í þessu er svo auðvitað það, að meðal nefndarmanna, sem undirritar þetta furðuálit, er fyrrnefnd María Rún Bjarnadóttir, sem þannig hefur fræðimennsku sína að engu!“
Aðeins þrír nefndarmenn og einn óhæfur
Andrés gerir einnig athugasemd við að álitið hafi aðeins verið undirritað af þremur nefndarmönnum Fjölmiðlanefndar, en lögum samkvæmt eiga fimm manns að sitja í nefndinni. Þá hafi María Rún verið vanhæf vegna þess að vitnað var í grein hennar í frétt Vísis.
„Þar [í Fjölmiðlanefnd] eru nú […] aðeins fjórir nefndarmenn, vegna þess að Blaðamannafélagið, sem lögin segja að tilnefni einn nefndarmanna, ákvað í mars síðastliðnum, að draga fulltrúa sína út úr starfi nefndarinnar. Stjórn Blaðamannafélagsins sagði ástæðuna vera „eðlisbreyting[u]“ á starfi nefndarinnar, þar sem nefndin hefði úrskurðað og gefið álit sitt á grundvelli 26. gr. fjölmiðlalaga um lýðræðislegar skyldur fjölmiðla, en þar hefði hún seilst allt of langt með umfjöllun um vinnubrögð og fréttamat blaðamanna í einstökum málum,“ segir hann.
Andrés segir því álitið aðeins komið frá minnihluta nefndarinnar. „[Þ]arna eru í raun aðeins tveir nefndarmenn, minnihluti nefndar, að kveða upp dóm. Hvað er að marka það álit, svona aðeins á hinum formlegu forsendum?“
Ekki einsdæmi
Hann segist oft áður hafa lýst furðu sinni á störfum nefndarinnar, og nefnir þar dæmi um þegar Hringbraut var sektað fyrir umfjöllun um málefni Sigurplasts fyrir um ári síðan, og segir nánast það sama hafa gerst í því máli og nú. Þann úrskurð undirritaði meðal annarra Kolbrún Sævarsdóttir, héraðsdómari í Reykjavík, sem sat í nefndinni samkvæmt tilnefningu Hæstaréttar.
„Það var athugavert fyrir þær sakir að það var sú sama Kolbrún Sævarsdóttir, sem kvað upp dóminn í máli Sigurplasts, þessa sama máls og verið er að gera stórfelldar athugasemdir við. Og dómarar eiga ekki frekar en aðrir að gerast dómarar í eigin sök. Skömminni deila Kolbrún og fjölmiðlanefnd, en Hringbraut mátti nú samt borga og brosa.“
Ætti að leggja nefndina af
Hann segir Fjölmiðlanefnd starfa á grundvelli vanhugsaðra laga og að nefndin virðist ekki hafa verið heppin í mannauðsmálum. „En hver er tilgangurinn með starfi nefndarinnar, sem virðist helst vera sá að útvíkka starfshlutverk sitt umfram það sem lög, tjáningarfrelsi og góð lýðræðisvenja leyfir? Af álitum hennar virðist ljóst að þar á bænum dreymir fólk um að komast í dómarastól og virðist halda að það felist í að skrifa svo langan og tyrfinn texta að enginn nenni að lesa til þess að hrekja ruglið.“
Að lokum sendir Andrés skýr skilaboð til Lilju Alfreðsdóttur, mennta- og menningarmálaráðherra: „Menntamálaráðherra góður, lokaðu nú þessu batteríi! Það er hvorki þér, lýðræðinu né fjölmiðlum samboðið.“